اسطورههای شطرنج
در این لیست ما میخواهیم اسطورههای شطرنج در دورانهای مختلف را باهم مرور کنیم:
با ما همراه باشید
1)ویلهلم اشتاینیتس:
اولین قهرمان رسمی جهان
Wilhelm Steinitz
*زاده 1۷ مه 1۸۳۶ پراگ، بوهم (امپراتوری اتریش) – درگذشته 1۲ اوت 1۹۰۰ نیویورک سیتی(آمریکا)
ویلهلم اشتاینیتس:«بازیکنی که از ساختار پیاده خود بهترین استفاده را می کند، مزیت قطعی دارد»
*اولین قهرمان رسمی شطرنج جهان از سال 1۸۸۶ تا سال 1۸۹۴ بود.
ویلهلم اشتاینیتس :« قدرت شوالیه(اسب)در غیرقابل پیش بینی بودن آن است»
*او در سال ۱۸۶۸ آدولف آندرسن را با ۸ برد و ۶ تساوی شکست داد و ادعای قهرمانی جهان را کرد.
ویلهلم اشتاینیتس :«هنر قربانی کردن مهرهها برای اهداف روشن در شطرنج ضروری است»
*در سال ۱۸۸۶ در اولین مسابقه رسمی قهرمانی جهان او سوکرتورت را با ۱۰ برد و ۵ تساوی و ۵ باخت شکست داد. ۸ سال بعد عنوان قهرمانی را به امانوئل لاسکر واگذار کرد.
ویلهلم اشتاینیتس : « پیشرفت شطرنج در طول قرنها نشان می دهد که سبک و قوانین دائما در حال تغییر است»
*اشتاینیتس پایهگذار شطرنج پوزیسیونی و علمی شناخته میشود و کارهای مختلف در پیشبرد تئوریهای شطرنج انجام داده است.
ویلهلم اشتاینیتس : « حمله باید بر دفاع مقدم باشد»
*برخی اشتاینیتس را از سال 1866 قهرمان غیر رسمی شطرنج جهان میدانند چرا که وی در آن سال با حمایت مالی صنف نانوایان آدولف اندرسن را با ۸ برد و ۶ باخت شکست داد و مدعی قهرمانی شطرنج جهان شد.
ویلهلم اشتاینیتس : « جفت فیل یک نیروی قوی در موقعیت های باز است»
*تبحر “ویلهلم اشتاینیتس” به حدی بود که میتوانست به صورت همزمان با 22 نفر با چشم های بسته رقابت کند.
2)امانوئل لاسکر:
رکورد دار قهرمانی مکرر، با ۲۷ قهرمانی پی در پی
Emanuel Lasker
*زاده 24 دسامبر۱۸۶۸برلینچن،پروس امپراطوری آلمان ( لهستان کنونی) ـ درگذشته۱۱ژانویه۱۹۴۱(نیویورک امریکا)
امانوئل لاسکر :«سخت ترین بازی برای بردن، یک بازی برنده است»
*لاسکر را که به مدت ۲۷ سال مقام قهرمانی شطرنج جهان را با اقتدار در اختیار داشت، پدر و بنیانگذار روانشناسی شطرنج مینامند.
امانوئل لاسکر :«وقتی حرکت خوبی می بینید، به دنبال حرکت بهتری باشید»
*آخرین پیروزی بزرگ او به دست آوردن جایزه سوم در مسکو در سن ۷۰ سالگی در سال ۱۹۳۶ میباشد.
امانوئل لاسکر :« بدون خطا، هیچ درخششی وجود ندارد»
*وی در بازیهایش بیشتر به فکر به وجود آوردن وضعیتهایی ناخوشایند برای حریف بود تا کسب برتری. تا جایی که حاضر بود برتریهای کمی و کیفی را فدای این تفکر کند. شاید اگر بازیهای وی را با کامپیوتر بررسی کنیم وی اغلب دارای وضعیتهای ناخوشایندی است ولی علاوه بر قدرت وصف ناشدنی وی در فن دفاع، تأکید وی بر شناخت روانشناسی و اخلاقیات حریف قبل از بازی را میتوان مهمترین دلیل موفقیتش دانست. از این رو عدهای از استادان معتقد بودند اگر در بین بازی حریفان لاسکر را عوض کنیم او شکستهای سختی را متحمل خواهد شد. عدهای دیگر نیز سبک بازی او را «قدم زدن در لبه پرتگاه» نامیدند.
امانوئل لاسکر :« شطرنج بیش از هر چیز یک مبارزه است»
*لاسکر در زمان حیات خود با «آلبرت اینشتین» نامه نگاریهای بسیاری داشتهاست. در سالهای آخر دهه ۱۹۲۰ او بهطور جدی تحصیل ریاضیات را شروع کرد و بخاطر کار روی جبر محض موفق به دریافت دکترا شد و مورد تشویق انیشتین قرار گرفت.
امانوئل لاسکر:« من این اصول را به قانون اضافه کردهام: شوالیه(اسب) ها را قبل از توسعه هر دو فیل وارد عمل کنید»
*لاسکر نخستین استاد شطرنج بود که بهطور جدی سعی کرد بازی شطرنج را بهعنوان یک حرفه مطرح سازد.او در طول زندگیش اهمیت مراحل پایانی بازی را در تمام مسابقات و تمام تورنمنتها دریافت کرد. در مراحل آغازین مسابقه هر بازیکن برای نتیجه بهتر میجنگد اما وقتی بازی به پایان خود نزدیکتر میشود بعضی از بازیکنان اعتماد بنفس خود را از دست میدهند. در حالیکه دیگران در جدال و ستیز برای دستیابی به یکی از مکانهای بالای جدول به تحمل فشار عادت کردهاند. در چنین موقعیتی بازیکنی با قدرت ذهنی بالا و با تجربه کافی راه دستیابی به موفقیت را پیدا میکند.
3) خوزه رائول کاپابلانکا:
استعداد خالص شطرنج
José Raúl Capablanca
*زاده 19 نوامبر 1888 هاوانا(کوبا) ـ درگذشته8 مارچ 1942 (نیویورک سیتی، نیویورک،ایالات متحده)
خوزه رائول کاپابلانکا :«یک بازیکن خوب همیشه خوش شانس است»
*خوزه رائول کاپابلانکا شطرنجباز و دیپلمات اهل کوبا بود. او قهرمان شطرنج جهان از سال ۱۹۲۱ تا سال ۱۹۲۷ بود.
خوزه رائول کاپابلانکا : « برای پیشرفت در شطرنج در فرصت اول باید آخر بازی را مطالعه کنید»
*او اولین فردی بود که خطر تبدیل شطرنج به یک بازی که فقط بر مبنای حافظه و خالی شدن از حرکات خلاقانه و مساویهای پیاپی در بازیهای مهم شطرنج را پیشبینی کرد و بخاطر آن صفحه جدیدی را برای شطرنج طراحی کرد که ده ستون و هشتاد خانه داشت و از دو مهره جدید که یکی توانایی حرکت هم به شکل رخ و هم به شکل اسب (سمت شاه)، و دیگری هم به شکل فیل و هم به شکل اسب (سمت وزیر) را برخوردار بود.
خوزه رائول کاپابلانکا: « برنده شدن یک پیاده در میان بازیکنان خوب با قدرت، اغلب به معنای برنده شدن بازی است»
*او در مسابقات سال ۱۹۲۱ امانوئل لاسکر را با ۴ برد و ۱۰ تساوی و بدون باخت شکست داد و عنوان قهرمانی جهان را به دست آورد. ۱۶ سال قبل از آن امانوئل لاسکر در مجله شطرنج از استعداد حیرتانگیز این نوجوان ۱۶ ساله کوبایی در شطرنج خبر داده بود.
خوزه رائول کاپابلانکا :« ممکن است از بازیای که میبازید، خیلی بیشتر از بازیای که برنده میشوید، یاد بگیرید. قبل از تبدیل شدن به یک بازیکن خوب باید صدها بازی را ببازید»
*از او به عنوان بالاترین استعداد طبیعی شطرنج نام برده میشود. او درک پوزیسیونی بسیار بالایی داشت و به راحتی سختترین حرکات را پیدا میکرد. او در طول عمرش از مجموع 567 بازی که انجام داد تنها 35 بازی را واگذار کرد. این شامل یک دورهی 8 ساله از 1916 تا 1924 بدون حتی یک شکست است.
خوزه رائول کاپابلانکا :«در شطرنج، همانطور که یک بازیکن خوب بازی می کند، منطق و تخیل باید دست به دست هم داده و یکدیگر را جبران کنند»
*در سال ۱۹۲۷ در بوئنوس آیرس پس از ۳ برد و ۶ باخت و ۲۵ تساوی از الکساندر آلخین بزرگ، شکست خورد و عنوان قهرمانی را واگذار کرد.
4)الکساندر آلخین:
نابغه دوران
Alexander Alekhine
*زاده 31 اکتبر 1892 مسکو (امپراطوری روسیه) ـ درگذشته ۲۴ مارس ۱۹۴۶ اشتوریل، استادو نوو (پرتغال)
الکساندر آلخین :«بازی در هر دو طرف تخته استراتژی مورد علاقه من است»
*قهرمان نامدار شطرنج جهان از سال ۱۹۲۷ تا ۱۹۳۵ و از سال ۱۹۳۷ تا زمان مرگش در ۱۹۴۶ بود.
الکساندر آلخین :« روانشناسی مهمترین عامل در شطرنج است»
*در سال ۱۹۳۵ در کمال شگفتی از ماکس اویوه شکست خورد. این شکست با مصرف بیش از حد نوشیدنی الکلی قبل از بازی بیارتباط نبود. او دو سال بعد و در یک مسابقه انتقامی او را شکست داد و مقام قهرمانی را تا زمان مرگش حفظ کرد.
الکساندر آلخین :«شطرنج فقط دانش و منطق نیست»
*آلخین به عنوان یکی از بزرگترین شطرنجبازان هجومی در طی تاریخ شطرنج شناخته میشود. او توانایی بسیاری در کاربرد ترکیب داشت و بازیهایی بسیار پیچیدهایی داشت.
الکساندر آلخین :« ترکیب روح شطرنج است»
*علی شریعتی در مورد عادت شدن محدودیتها در کتاب هبوط درکویر نوشتهاست:
آلخین قهرمان بزرگ شطرنج جهان در سالن بسیار بزرگی بهطور همزمان با چهل نفر مسابقه میداد.
حاضران با شگفتی مشاهده کردند که وقتی او در سالن قدم میزند و از کنار میزهای مسابقه میگذرد، هرگز در یک جهت بیش از شش قدم برنمیدارد و قبل از آن که گام هفتم را بردارد بر میگردد یا به جهتی دیگر در راست یا چپ میپیچد.پس از تحقیق متوجه شدند آلخین قبلا سالها در جریان جنگ جهانی زندانی بوده و سلول زندان او اتاقی شش قدم در شش قدم بود.
الکساندر آلخین :« بازیکنان جوان زمانی که کورکورانه از نوآوریهای استادان تقلید میکنند، خود را در معرض خطرات جدی قرار میدهند بدون اینکه خودشان ابتدا تمام جزئیات و پیامدهای این نوآوریها را بررسی کنند»
*آلخین در ۱۹۴۶ به طرز مشکوکی درگذشت و مقبره وی در گورستان مونپارناس پاریس است.
5) ماکس اویوه:
نویسنده ماهر
Max Euwe
*زاده ۲۳ مه ۱۹۰۱ آمستردام (هلند) ـ درگذشته ۲۶ نوامبر ۱۹۸۱ آمستردام (هلند)
ماکس اویوه: «استراتژی نیاز به تفکر دارد، تاکتیک نیاز به مشاهده دارد»
*ریاضیدان و نویسنده هلندی بود. او پنجمین قهرمان رسمی شطرنج جهان از ۱۹۳۵ تا ۱۹۳۷ و چهارمین رئیس فیده (فدراسیون بینالمللی شطرنج) از ۱۹۷۰ تا ۱۹۷۸ بود.
ماکس اویوه: «کسی که در بازی هدف دیگری جز مات کردن حریف خود نمی بیند، هرگز شطرنج باز خوبی نمی شود»
*اویوه از سال ۱۹۲۱ تا ۱۹۵۲ در تمام دورههای قهرمانی شطرنج هلند که در آن شرکت کرد به پیروزی رسید و علاوه بر آن در سال ۱۹۵۵ هم این عنوان را به دست آورد و در مجموع با ۱۲ قهرمانی رکورددار قهرمانی در هلند است.
ماکس اویوه: «صادقانه بگویم وقتی بازی های کاپابلانکا را مطالعه می کنم، احساس فروتنی می کنم»
*تفسیرگر و نویسنده بسیاری از کتابهای آموزشی شطرنج از جمله تئوری وسط بازی شطرنج که به زبان هلندی نوشته شده بود، میباشد. کتاب ایشان نخست به زبان انگلیسی ترجمه شد سپس از این طریق به زبان فارسی ترجمه یافت.
ماکس اویوه:«اگر در پایان بازی ضعیف هستید، باید زمان بیشتری را صرف تجزیه و تحلیل مطالعات کنید. در بازی های آموزشی خود باید به دنبال تبدیل به بازی های پایانی باشید که به شما کمک می کند تا تجربه لازم را به دست آورید»
* در سال ۱۹۶۴ استاد علوم کامپیوتر در دانشگاه تیلبورگ شد. او در سالهای ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۰ چهارمین رییس فدراسیون جهانی شطرنج (فیده) بوده است.
ماکس اویوه:«ماهیت عظمت کاپابلانکا استعداد کمیاب او برای اجتناب از چیزهایی است که می تواند درگیری را پیچیده یا سردرگم کند»
*او بیش از ۷۰ عنوان کتاب شطرنج نوشت، بسیار بیشتر از هر قهرمان دیگر جهان. از کتابهای معروف او می توان به کتاب های “راه استادی در شطرنج” و “تئوری وسط بازی شطرنج” و “راه تسلط بر شطرنج” نام برد.
ماکس اویوه:«همه چیز در نوسان است و این شامل دنیای شطرنج نیز می شود»
* در سال ۱۹۳۵ به دیدار الکساندر آلخین رفت و او را با نتیجه ۹ برد و ۸ شکست و ۱۳ تساوی شکست داد و به عنوان قهرمانی شطرنج جهان دست یافت ولی دو سال بعد در ۱۹۳۷ با نتیجه ۴ برد و ۱۰ شکست و ۱۱ تساوی عنوان خود را به الکساندر آلخین واگذار کرد.
6) میخائیل بتوینیک:
معلم قهرمان ساز
Mikhail Botvinni
*زاده ۱۷ اوت ۱۹۱۱ کوئککالا، گراند دوک فنلاند، امپراتوری روسیه (حالا رپینو، روسیه) ـ درگذشته۵ مه ۱۹۹۵ مسکو، (روسیه)
میخائیل بتوینیک:« شطرنج هنر تجزیه و تحلیل است»
* یکی از برجستهترین شطرنجبازان، مربیان شطرنج و نویسندگان شطرنج است. بتوینیک یهودیالاصل و مهندس برق بود.
میخائیل بتوینیک:« تسلط در شطرنج اساساً شامل تجزیه و تحلیل دقیق موقعیت های شطرنج است»
*اولین قهرمان شطرنج جهان از اتحاد جماهیر شوروی بود. او نخستین قهرمان شطرنج جهان اهل شوروی پس از وقوع انقلاب در این کشور بود. از سال ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۷ و از سال ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۰ و از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۳ بود.
میخائیل بتوینیک: « من فقط زمانی خوب فکر می کنم که ذهنم آرام باشد»
*فیده پس از مرگ الکساندر آلخین یک دوره مسابقات قهرمانی بین بزرگترین شطرنجبازان آن زمان جهان (بتوینیک، کرس، اسمیسلوف، رشفسکی و اویوه) ترتیب داد که در پایان، میخائیل بتوینیک قهرمان شد.
میخائیل بتوینیک: « شطرنج بخشی از فرهنگ است و اگر فرهنگ در حال افول باشد، شطرنج نیز رو به زوال خواهد بود»
*بتوینیک ۶ قهرمانی شوروی در سالهای ۱۹۴۵، ۱۹۴۴، ۱۹۳۹، ۱۹۳۳، ۱۹۳۱و ۱۹۵۲ دارا است.
میخائیل بتوینیک: « این یک واقعیت شناخته شده است که همه شطرنج بازان برجسته، آنالیزورهای درجه یک بوده اند»
*بتوینیک پایهگذار آنالیز مدرن در شطرنج است و از اولین افرادی است که به نقش تمرینات ورزشی در شطرنج پی برد. او همچنین بنیانگذار مدرسه شطرنج بتوینیک در شوروی بود که قهرمانان بسیاری از جمله آناتولی کارپف و گری کاسپارف را تربیت کردهاست.
میخائیل بتوینیک: «شطرنج را نمی توان آموزش داد، شطرنج را فقط می توان آموخت»
*در سال ۱۹۵۷ عنوان قهرمانی جهان را به اسمیسلوف با نتیجه ۳ پیروزی ۱۳ تساوی و ۶ شکست واگذار کرد اما سال بعد در رویارویی انتقامی توانست با نتیجه ۷ پیروزی ۱۱ تساوی و ۵ شکست این عنوان رو پس بگیرد. در سال ۱۹۶۰ هم به تال واگذار کرد اما سال بعد توانست با نتیجه ۱۰ برد ۶تساوی و ۵ شکست عنوان قهرمانی جهان را پس بگیرد. بتوینیک در سال ۱۹۶۳ و پس از شکست در مقابل پطروسیان به خاطر اینکه مسابقه انتقامی برگزار نمیشد به دلیل اعتراض، دیگر در مسابقات جهانی شطرنج شرکت نکرد.
7)واسلی اسمیسلوف:
آهنگ ساز شطرنج
Vasily Smyslov
*زاده ۲۴ مارس ۱۹۲۱ مسکو(روسیه شوروی) ـ درگذشته ۲۷ مارس ۲۰۱۰ مسکو(روسیه)
واسلی اسمیسلوف:« در شطرنج، مانند زندگی، یک مرد خطرناک ترین حریف خود است»
* استادبزرگ شطرنج اهل شوروی و روسیه و قهرمان شطرنج جهان از سال ۱۹۵۷ تا ۱۹۵۸ بود.او سه بار در مسابقه فینال قهرمانی شطرنج جهان با میخائیل بتوینیک رقابت کرد. نخستین بار در ۱۹۵۴ که با تساوی ۱۲–۱۲ (۷ برد برای هر کدام و ۱۰ مساوی) خاتمه یافت و قهرمانی در اختیار بتوینیک باقی ماند. بار دوم در ۱۹۵۷ که با پیروزی ۱۲٫۵–۹٫۵ او به پایان رسید و بار دیگر رویارویی انتقامی در ۱۹۵۸ که بتوینیک ۱۲٫۵–۱۰٫۵ پیروز شد.
واسلی اسمیسلوف:« با وجود توسعه تئوری شطرنج، چیزهای زیادی در شطرنج مخفی و ناشناخته باقی مانده است»
*اسمیسلوف هشت بار دیگر نیز در مسابقات انتخابی قهرمانی شطرنج جهان حضور پیدا کردکه آخرین آن در سن ۶۵ سالگی در سال ۱۹۸۵ بود. او با بهدست آوردن ۱۷ مدال (۹ مدال طلای تیمی و ۸ مدال انفرادی) از ۱۹۵۲ تا ۱۹۷۲ در المپیاد شطرنج از این نظر رکورددار است. او همچنین دو بار در سالهای ۱۹۴۹ به همراه دیوید برونشتین و بار دیگر در سال ۱۹۵۵ به همراه یفیم گلر (البته اسمیسلوف در رویارویی تکمیلی از گلر شکست خورد) قهرمان شطرنج شوروی شده است. اسمیسلوف در دو مسابقه شوروی-بقیه جهان ۱۹۷۰ بلگراد و ۱۹۸۴ لندن که هر دو با برد شوروی به پایان رسید یکی از اعضای تیم شوروی بود.
واسلی اسمیسلوف: «به نظر من سبک یک بازیکن نباید تحت تاثیر هیچ استاد بزرگی شکل بگیرد»
*در سال 1938 مسابقات قهرمانی جوانان شوروی را در 17 سالگی فتح کرد و در همان سال در مسابقات قهرمانی مسكو مشتركاً به مقام اول دست يافت. در سال 1940 او در دوازدهمین دوره قهرمانی شوروی نمايشی استثنايی داشت و به مقام سوم رسید.
واسلی اسمیسلوف: «نقش قابل توجهی در شکل گیری سبک من به دلیل علاقه اولیه به مطالعه آهنگسازی بود»
*اسميسلوف موفق به شكست دادن تمامی قهرمانان جهان دوران خود از جمله ميخائيل بتوينيک، ماكس ايوه، ميخائيل تال، تيگران پطروسيان، بابی فيشر، آناتولی كارپف و گری كاسپارف شده است.
واسلی اسمیسلوف: «من مکرراً گفتهام که شطرنج را یک هنر میدانم که در آن خلاقیت بر سایر عوامل غالب است»
*او به خاطر سبک پوزيسيونیاش، تکنیک بینقص و به خصوص تسلط بینظیرش در مرحله آخر بازی، مشهور است. او را جزو قويترين بازيكنان جهان همچون كاپابلانكا، روبنشتاين، فيشر و … در مرحله آخر بازی ميدانند.
8)میخائیل تال:
جادوگر ریگا
Mikhail Tal
*زاده ۹ نوامبر ۱۹۳۶ در بخشی ازاتحاد جماهیر شوروی(ریگا.لتوونی) ـ درگذشته ۲۸ ژوئن ۱۹۹۲ مسکو (روسیه)
میخائیل تال: «اگر منتظر بمانید تا شانس به دست بیاید، زندگی بسیار کسل کننده می شود»
*در سال ۱۹۵۳ قهرمان لتونی و در سال ۱۹۵۷ قهرمان شوروی شد و جوانترین شخصی شد که به قهرمانی شوروی میرسد.
میخائیل تال:« من دوست دارم ابتکار عمل را در دست بگیرم و به حریفم آرامش ندهم»
*در تورنمنت ۱۹۵۹ میلادی در زاگرب، هر چهار بازیاش را از بابی فیشر بُرد. دیگر کسی نتوانست چنین کاری بکند.
میخائیل تال: «البته خطا برای بازی شطرنج خوب نیست، اما خطا اجتناب ناپذیر است و در هر صورت بازی بدون خطای مورچه یا به قول خودشان «بازی بی عیب» بی رنگ است»
*او در سال ۱۹۶۰ به دیدار فینال قهرمان شطرنج جهان راه یافت و میخائیل بتوینیک را با ۶ برد و ۲ شکست و ۱۳ تساوی شکست داد و با ۲۳ سال سن جوانترین قهرمان شطرنج جهان تا آن زمان شد (رکوردی که بعداً توسط گری کاسپارف شکسته شد). تال که وضعیت جسمی مناسبی نداشت و بیمار بود سال بعد در رویارویی انتقامی از بتوینیک با ۱۰ باخت، ۵ برد و ۵ تساوی شکست خورد و دیگر نتوانست به دیدار قهرمانی شطرنج جهان راه پیدا کند.
میخائیل تال:« فیشر بزرگترین نابغه ای است که از بهشت شطرنج فرود آمده است»
*تال ۶ بار قهرمان شطرنج شوروی (در سالهای ۱۹۵۷، ۱۹۵۸، ۱۹۶۷، ۱۹۷۲، ۱۹۷۴ و ۱۹۷۸) شدهاست و به همراه بتوینیک رکورد بیشترین تعداد قهرمانی در این مسابقات را دارد.
میخائیل تال:« من مجموعههای بازیهای زیادی را مرور میکنم و از سبک هر بازیکن چیزی را انتخاب میکنم»
*همچنین ۸ بار به همراه تیم ملی شوروی در المپیاد شطرنج شرکت کرده و ۸ مدال طلای تیمی و ۵ طلا و ۲ نقره انفرادی از این مسابقات کسب کردهاست.
میخائیل تال: «بدون تکنیک، رسیدن به اوج در شطرنج غیرممکن است،ما سعی میکنیم از تکنیک کاپابلانکا وام بگیریم»
*او اغلب در جستجوی ابتکار، مهره ها را قربانی میکرد و با چنین قربانی های آشکاری، پیچیدگیهای گستردهای ایجاد میکرد به طوری که بسیاری از استادان، حل همه معماهایی را که او روی تخته ایجاد میکرد غیرممکن میدانستند اگرچه تحلیلهای عمیقتر بعد از بازی، نقصهایی را در برخی از تصورات او یافت.
9)تیگران پطروسیان:
تیگران آهنین
Tigran Petrosian
*زاده ۱۷ ژوئن ۱۹۲۹ ارمنی تبار تفلیس، گرجستان شوروی (تفلیس، گرجستان فعلی) ـ درگذشته ۱۳ اوت ۱۹۸۴
تیگران پطروسیان: «برخی فکر میکنند که وقتی بازی میکنم بیش از حد محتاط هستم، اما به نظر من ممکن است سوال متفاوت باشد من سعی میکنم از شانس دوری کنم.کسانی که به شانس متکی هستند بازی دیگری را انتخاب کنند. شطرنج چیزی کاملا متفاوت است»
*استادبزرگ شطرنج ارمنیتبار اهل اتحاد شوروی و نهمین قهرمان شطرنج جهان از سال ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۹ میلادی بود.
تیگران پطروسیان: «می گویند بازی های شطرنج من باید جذاب تر باشد. من می توانم جالب تر باشم و همچنین ببازم»
*او قهرمانی جهان را در سال ۱۹۶۳ میلادی با پیروزی بر میخائیل بتوینیک (۵ برد، ۲ باخت و ۱۵ تساوی) به دست آورد. در ۱۹۶۶ میلادی با پیروزی بر بوریس اسپاسکی از عنوان خود دفاع کرد و در ۱۹۶۹ با شکست از اسپاسکی (۶ باخت، ۴ برد و ۱۳ تساوی) عنوان را به او واگذار کرد. پطروسیان در سالهای ۱۹۶۹، ۱۹۶۱، ۱۹۵۹ و ۱۹۷۵ میلادی به قهرمانی شوروی دست یافت.
تیگران پطروسیان:« شطرنج از نظر شکل یک بازی است، از نظر محتوا یک هنر و به دلیل دشواری کسب مهارت در آن یک علم است. شطرنج به اندازه یک کتاب یا اثر موسیقی خوب. میتواند شادی را منتقل کند. با این حال، باید یاد گرفت که خوب بازی کرد و تنها پس از آن لذت واقعی را تجربه کرد»
*مهارت پطروسیان در بازی پوزیسیونی، دفاع غیرقابل نفوذ و بازی متقابل بود و برخی او را شکستناپذیرترین شطرنجباز تاریخ میدانند و به او لقب “تیگران آهنین” Iron Tigran دادند.
تیگران پطروسیان:«من کاملاً متقاعد شده ام که در شطرنج – اگرچه یک بازی باقی می ماند هیچ چیز تصادفی نیست. و این عقیده من است. من فقط آن بازی های شطرنج را دوست دارم که در آنها مطابق با شرایط موقعیت بازی کرده باشم … من فقط به بازی منطقی و درست اعتقاد دارم»
*تیگران پطروسیان ۱۳ اوت ۱۹۸۴ میلادی در سن ۵۵ سالگی درگذشت و در گورستان ارامنه مسکو به خاک سپرده شد.
10)بوریس اسپاسکی:
کودک اعجوبه
Boris Spassky
*زاده۳۰ ژانویه ۱۹۳۷ لنینگراد(اتحاد شوروی)
بوریس اسپاسکی:« جایگاه شطرنج در جامعه ارتباط تنگاتنگی با نگرش جوانان نسبت به بازی ما دارد»
*قهرمان شطرنج جهان از سال ۱۹۶۹ تا سال ۱۹۷۲ سه سال در سن ۳۲ سالگی بود.
بوریس اسپاسکی:« تنها یک کار وجود دارد که فیشر در شطرنج بدون لذت انجام می دهد: باخت»
*او در سال ۱۹۶۹ تیگران پطروسیان را با ۶ برد و ۴ باخت و ۱۳ تساوی شکست داد. در سال ۱۹۷۲ در مسابقات قهرمانی شطرنج جهان ۱۹۷۲، عنوان قهرمانی را به بابی فیشر واگذار کرد. او به عنوان یک بازیکن کامل شناخته میشد.
بوریس اسپاسکی:« کنترل زمان به طور مستقیم بر کیفیت بازی تاثیر می گذارد»
*وی بعد از شکست بزرگش در مسابقه بر سر عنوان قهرمانی به بابی فیشر در ریکیاویک بسال ۱۹۷۲، مشهورترین بازنده شطرنج شد.
بوریس اسپاسکی:« بهترین شاخص فرم یک شطرنج باز توانایی او در احساس اوج بازی است»
*اسپاسکی، از اهالی لنینگراد بود در سنین کودکی اش از او به عنوان یک اعجوبه نام برده میشد و قبل از آنکه در فینال قهرمانی ملی حضور یافته باشد وی را برای یک تورنمنت بینالمللی انتخاب نمودند. این مسابقات در بخارست بسال ۱۹۵۳ بود و اسپاسکی با شکست دادن اسمیسولف بازیکن برجستهای در جهان ورود افسانهای اش را به جهان اعلام داشت.
بوریس اسپاسکی:« من فکر می کنم که قهرمان جهان باید بیشتر از هر کس دیگری از کیفیت بازی دفاع کند»
*اواسط دهه ۱۹۵۰ بسیاری بر این عقیده بودند که اسپاسکی بزودی قهرمان جهان میشود. اما ضعف عصبیاش باعث شکست وی در بازیهای حساس قهرمانی شوروی (سالهای ۱۹۵۸ و ۱۹۶۱) در طی یک مسابقه در چند سال بعد، بوریس احساسش را در ضمن بازی حساسش با میخائیل تال در ۱۹۵۸ – جایی که عنوان قهرمانی شوروی مطرح بود.
بوریس اسپاسکی:« به عنوان مثال، کامپیوتر به خوبی دفاع می کند، اما برای انسان ها دفاع از حمله سخت تر است، به خصوص با کنترل زمان مدرن»
*در سال ۱۹۶۹ در فینال بازیها پطروسیان را قاطعانه شکست داد و شگردی که در این بازی به کار برد بنام تکنیک حمله اسپاسکی نام گرفت.کنترل مرکز، سپس روانه ساختن مهرهها در روی خطوط باز.
11)بابی فیشر:
مغرور با اعتماد به نفس
Bobby Fischer
*زاده ۹ مارس ۱۹۴۳ شیکاگو، ایلینوی(ایالات متحده آمریکا) ـ درگذشته ۱۷ ژانویه ۲۰۰۸ ریکیاویک(ایسلند)
بابی فیشر: «تنها حریفی که در مقابل من پس از باخت، بهانه نمیآورد، کامپیوتر است»
*شطرنج باز و قهرمان سابق جهان بود. بسیاری از استادان شطرنج معاصر فیشر در اینکه او بهترین شطرنجباز تاریخ بودهاست اجماع دارند.
بابی فیشر: «شطرنج نبرد روی صحنه و هدف اصلی نابودی ذهن حريف مقابل است»
*بابی فیشر در سال ۱۹۵۸ در پانزده سالگی درجه استادبزرگ شطرنج را کسب کرد که رکوردی در آن زمان محسوب میشد. وی در مسابقات اینترزونال و تورنمنت کاندیداتوری قهرمانی شطرنج جهان در سالهای ۱971–۱۹۷۰ بیست مسابقه پیاپی را با پیروزی پشت سر گذاشت که هیچگاه در تاریخ شطرنج تکرار نشدهاست. وی در سال ۱۹۷۲ در مسابقه قهرمانی جهان بر بوریس اسپاسکی غلبه کرد و نخستین و تنها آمریکایی شد که به این عنوان میرسد. فیشر از آن زمان تا سال ۱۹۹۲ در هیچ مسابقهای شرکت نکرد. وی عنوان خود را در سال ۱۹۷۵ در پی اختلاف با فدراسیون بینالمللی شطرنج در مورد شرایط برگزاری مسابقه قهرمانی جهان از دست داد و پیشنهادهای مالی هنگفتی را برای انجام این مسابقه رد کرد. فیشر در سال ۱۹۹۲ مسابقهای نمایشی با بوریس اسپاسکی در یوگسلاوی برگزار کرد که ۱۰ بر ۵ پیروز شد.
بابی فیشر: «من شطرنج سنتی بازی نمیکنم و بی ترديد اگر به روش سنتی مسابقه دهم، باز هم بهترين خواهم بود»
*او در سن ۱۴ سالگی قهرمان شطرنج آمریکا شد و پس از آن ۸ بار دیگر به این مقام دست یافت.
بابی فیشر: «من به روانشناسی اعتقاد ندارم، من به حرکت خوب اعتقاد دارم»
*بابی فیشر در سن ۶۴ سالگی و بر اثر بیماری کلیوی در ایسلند درگذشت.
بابی فیشر: «حافظه قوی، تمرکز، تخیل و اراده قوی برای تبدیل شدن به یک شطرنج باز بزرگ لازم است»
*شوروی ۳۵ استاد بزرگ شطرنج داشت و تغییر شرایط مسابقه از طرف یک جوان آمریکایی برای روسها غیرقابل پذیرش بود بهخصوص بعد از مصاحبهای که فیشر در سال ۱۹۶۲ انجام داد و در آن اتحادیه شطرنج شوروی را به تقلب متهم کرد. او میگفت که بازیکنان روس به عمد مقابل هم مساوی میکنند تا انرژی خود را برای روبرو شدن با او ذخیره کنند. البته این ادعا بعدها ثابت شد ولی در آن مقطع برای مدعی شطرنج جهان ادعایی سنگین بود و در دفاع از خود از هیچ ضربهای به فیشر دریغ نکرد. از طرفی بابی هم گفت تا زمانی که روسهای متقلب در مسابقات باشند او در هیچ بازیای شرکت نخواهد کرد. بعد از این ماجرا فیشر برای چندین سال از رقابتهای بین المللی کنار رفت.
12)آناتولی کارپوف:
مار بوا
Anatoli Karpov
*زاده ۲۳ مه 1951 زلاتوست(روسیه شوروی)
آناتولی کارپف: «شطرنج زندگی من است، اما زندگی من شطرنج نیست»
*قهرمان سابق شطرنج جهان از شوروی و روسیه بود.
آناتولی کارپف:« قهرمان شدن به چیزی بیش از یک بازیکن قوی نیاز دارد.فرد باید یک انسان قوی نیز باشد»
*او از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۵ قهرمان شطرنج جهان و از سال ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۹ قهرمان شطرنج جهان از نظر فیده بود. او در بازی پوزیسیونی از بزرگترین شطرنجبازان تاریخ شمرده میشود و در طول عمر خود برنده ۱۶۰ تورنمنت شطرنج شد.
آناتولی کارپف:« پیاده ها نه تنها طرحی را برای کل نقاشی ایجاد می کنند، بلکه خاک، پایه و اساس هر موقعیتی هستند»
*کارپف عنوان قهرمان شطرنج جهان را در سال ۱۹۷۵ به دست آورد، و برنده رقابتهای انتخابی قهرمانی شطرنج جهان شد؛ اما بابی فیشر حاضر به شرکت در مسابقه و دفاع از عنوان خود نشد. کارپف تا سال ۱۹۸۵ این عنوان را در اختیار داشت تا اینکه در این سال در مبارزه رویارو از گری کاسپارف شکست خورد. او از سال ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۰ سه بار پیاپی قهرمان رقابتهای انتخابی شد و برای بازپسگیری عنوان قهرمانی خود مقابل گری کاسپاروف ایستاد اما در هر سه بار در رقابتی بسیار نزدیک موفق به این کار نشد. کارپف و کاسپاروف از سال ۱۹۸۳ تا ۱۹۹۰ در مجموع ۵ بار برای قهرمانی جهان با یکدیگر رقابت کردند که در جریان آن ۱۴۴ بازی برگزار شد که ۱۰۴ بازی مساوی، ۲۱ بازی به سود کاسپاروف و ۱۹ بازی به سود کارپف تمام شد.
آناتولی کارپف:« ایده آل در شطرنج تنها می تواند یک تصویر جمعی باشد، اما به نظر من این کاپابلانکا است که بیشتر به این موضوع نزدیک می شود»
*در سال ۱۹۹۳ پس از اینکه کاسپاروف در اعتراض به مقررات جدید فدراسیون بینالمللی شطرنج حاضر نشد مسابقه دفاع از عنوان قهرمانی شطرنج خود مقابل نایجل شورت را زیر نظر این فدراسیون انجام دهد. کارپف و یان تیمان برای برگزاری این دیدار انتخاب شدند و کارپف دوباره به مقام قهرمانی رسمی شطرنج جهان رسید در حالیکه قهرمان سنتی شطرنج جهان گری کاسپارف محسوب میشد که با پیروزی بر نایجل شورت قهرمان مسابقات انتخابی از عنوان خود دفاع کرده بود. کارپف این عنوان را تا سال ۱۹۹۹ در اختیار داشت اما او هم در این سال در اعتراض به قوانین فیده حاضر به دفاع از عنوان خود نشد .
13)گری کاسپاروف:
حرفهایی
Garry Kasparov
*زاده ۱۳ آوریل ۱۹۶۳ باکو(آذربایجان شوروی)
گری کاسپاروف: «داشتن یک برنامه بد بهتر از برنامه نداشتن است»
*قهرمان شطرنج جهان (۲۰۰۰–۱۹۸۵) در ۱۳ آوریل ۱۹۶۳ در باکو از پدری یهودی و مادری ارمنی به دنیا آمد.
گری کاسپاروف: «اگر میخواهید موفق شوید، باید با خطر شکست مقابله کنید»
*او در ۱۹۸۰ به عنوان استاد بزرگی دست یافت. ۵ سال بعد با غلبه بر آناتولی کارپف قهرمان شطرنج جهان شد و تا سال ۱۹۹۳ هنگامی که به دلیل اختلاف با فدراسیون جهانی شطرنج (فیده) مسابقه فینال قهرمانی جهان را با نایجل شورت استاد بزرگ انگلیسی خارج از حمایت فیده برگزار کرد این عنوان را در اختیار داشت.
گری کاسپاروف:« یک استاد به هر حرکتی که دوست دارد انجام دهد نگاه می کند، به خصوص به غیرممکن ها»
*پس از آن نیز تا هنگام شکست سال ۲۰۰۰ از ولادیمیر کرامنیک دنیای شطرنج او را قهرمان واقعی این ورزش میشناخت. کاسپارف روز ۱۰ مارس ۲۰۰۵ کنارهگیری خود را از شطرنج حرفهای اعلام کرد و وارد فعالیتهای سیاسی شد. وی از پیشگامان آنالیز در شطرنج مدرن بود و به کمک دستیاران خود (اساتید بزرگی مانند یوری دوخویان و جوزف دورفمن) اقدام به تدارکات گسترده علیه حریفان خود میکرد.
گری کاسپاروف: «وضعیت موجود را همیشه زیر سوال ببرید، به خصوص زمانی که همه چیز خوب پیش می رود»
*کاسپاروف با کسب ریتینگ ۲۸۵۶٫۷ در مارس ۲۰۰۰ در رتبه دوم برترین شطرنجبازان تاریخ از این لحاظ قرار دارد. همچنین وی به مدت ۲۵۵ ماه در صدر شطرنجبازان برتر دنیا قرار داشتهاست، بیشتر از هر شطرنجباز دیگری. کاسپاروف همینطور یازده جایزه اسکار شطرنج نیز به دست آورده که این رکورد نیز تا کنون پابرجا است.
گری کاسپاروف:« طبیعت من این است که باید خودم را با یک چالش بزرگ هیجان زده کنم»
*پس از قهرمانی در مسابقات معتبر Linares برای نهمین بار، کاسپاروف در ۱۰ مارس ۲۰۰۵ اعلام کرد که از رقابت جدی شطرنج بازنشسته خواهد شد. او دلیل آن را فقدان اهداف شخصی در دنیای شطرنج عنوان کرد (او در زمان قهرمانی روسیه در سال ۲۰۰۴ اظهار داشت که این آخرین عنوان مهمی بود که هرگز بهطور کامل کسب نکرده بود) و از عدم موفقیت در اتحاد مجدد قهرمانی جهان ابراز ناامیدی کرد.
گری کاسپاروف:«ما در مورد زمان به عنوان چیزی برای تلف نشدن فکر می کنیم، نه چیزی برای سرمایه گذاری»
*برای نخستین بار در تاریخ، یک رایانه با نام دیپ بلو ساخته شرکت آیبیام توانست گاری کاسپاروف؛ قهرمان شطرنج جهان را در سال ۱۹۹۷ شکست دهد.
14) ولادیمیر کرامنیک:
مرد یخی
Vladimir Kramnik
*زاده 25 ژوئن 1975 تواپسه، سرزمین کراسنودار (روسیه شوروی)
ولادیمیر کرامنیک:« شطرنج مانند بدنسازی است. اگر هر روز تمرین کنید، در بهترین فرم باقی میمانید. در مورد مغز شما هم همینطور است. شطرنج یک تمرین روزانه است»
*استاد بزرگ شطرنج اهل روسیه و قهرمان سابق شطرنج جهان از سال ۲۰۰۰ تا سال ۲۰۰۷ بود.
ولادیمیر کرامنیک:« شطرنج خیلی عمیق است، من به سادگی احساس می کنم گم شدم»
*۲۷۸۳ آخرین ریتینگ او در ژوئن ۲۰۱۵ بوده که او را در رده هفتم دنیا قرار داده است. او یکی از ۱۰ شطرنجبازی است که تا کنون (۲۰۱۵) به ریتینگ بالاتر از ۲۸۰۰ رسیدهاند. (به همراه گری کاسپاروف، ویسواناتان آناند، وسلین توپالف، ماگنوس کارلسن، فابیانو کاروانا و لئون آرونیان و الکساندر گریسچاک و هیکارو ناکامورا و آنیش گیری) بالاترین ریتینگ او تاکنون ۲۸۱۷٫۵ در مارس ۲۰۱۳ بوده که او را به ششمین شطرنجباز برتر تاریخ از این لحاظ بدل کردهاست.
ولادیمیر کرامنیک: «هر ماه به ده هزار بازی نگاه میکنم تا ایدهها و موضوعات جدیدی را از دست ندهم»
*وی در سال ۱۹۹۲ هنگامی که فقط ۱۶ سال سن داشت و هنوز درجه استاد بزرگی را کسب نکرده بود به عضویت تیم ملی روسیه برای شرکت در المپیاد جهانی شطرنج مانیل درآمد. موفقیت او در آن مسابقات نوید آینده درخشانش را میداد. ولادیمیر در سال ۱۹۹۴ نیز در مسکو و در المپیاد ۱۹۹۶ در ایروان برای تیم ملی روسیه به مسابقات رفت.
ولادیمیر کرامنیک: «وقتی بچه بودم بازیهای کاپابلانکا را دوست داشتم و بعداً مجذوب بازی آلخین شدم»
*پیروزی او در مقابل گری کاسپارف در مسابقهای که اکتبر سال ۲۰۰۰ در استودیو ریور ساید لندن با حمایت مالی کمپانی Brain Games.net برگزار شد او را از آن زمان تا ۲۰۰۷ صاحب عنوان قهرمان سنتی شطرنج جهان ساخت.
ولادیمیر کرامنیک:«برای من هنر و شطرنج ارتباط تنگاتنگی با هم دارند، هر دو اشکالی هستند که خود در آنها زیبایی و بیان را مییابند»
*موفقیت او در مسابقه در شرایطی به دست آمد که او با دو پیروزی در بازیهای دوم و پانزدهم و مساوی در بقیه مسابقات برای اولین بار بدون حتی یک باخت قهرمانی را از چنگ مدافع آن خارج ساخت. او در سال ۲۰۰۸ مقام قهرمانی خود را با شکست ۷٫۵–۳٫۵ در مقابل ویسواناتان آناند از دست داد.
ولادیمیر کرامنیک: «هر بازیکن برتر سبک خاص خود را دارد، همانطور که هر نقاش امضای شخصی خود را دارد»
*کرامنیک دارای سبک کلاسیک و پوزیسیونی است. بازی و رکورد بازی کرامنیک در مقابل کاسپاروف ، یکی از بهترین تاکتیک دان های تاریخ ، شواهدی از قدرت تاکتیکی او است. بزرگترین خطای او ، حداقل در نگاه آماتورهای مشتاق ، تمایل به انجام مساوی های بسیار است.
16)مگنوس کارلسن
موتزارت شطرنج
Magnus Carlsen
*زاده۳۰ نوامبر ۱۹۹۰ تنسبرگ(نروژ)
مگنوس کارلسن: «بدون عنصر لذت، تلاش برای برتری در هیچ چیزی ارزش ندارد»
*استاد بزرگ و نابغه شطرنج اهل نروژ است که بازیکن شماره یک رتبهبندی جهانی شطرنج و ریتینگ اوج او ۲۸۸۲ میباشد که در عین حال بالاترین ریتینگ تاریخ شطرنج نیز محسوب میشود. از سال ۲۰۰۹، او در ۵ سال پیاپی برنده جایزه معتبر اسکار شطرنج شدهاست.
مگنوس کارلسن: «من ساعت ها را صرف بازی شطرنج می کنم زیرا آن را بسیار سرگرم کننده می دانم. روزی که دیگر سرگرم کننده نیست، روزی است که من تسلیم می شوم»
*کارلسن برای اولین بار در مسابقات قهرمانی شطرنج جهان زیر ۱۲ سال در سال ۲۰۰۲ به تساوی دست پیدا کرد. مدتی بعد از آن در مسابقه شطرنج شرکت تاتا به رتبه اول دست پیدا کرد. او در ۱۵ سالگی برنده مسابقات قهرمانی شطرنج نروژ شد و در ۱۷ سالگی در مسابقات شطرنج ۲۰۰۸ کروس ریتینگ ۲۷۳۳ را بهدست آورد و عنوان دوم جدول را از آن خود کرد.
مگنوس کارلسن: «این خوب است که از نظر مالی مطمئن باشید. جدا از این، من واقعاً زیاد به پول اهمیت نمی دهم»
*کارلسن قهرمان بلیتز جهان در سال ۲۰۰۹ شد. درخشش او در رویداد چندجانبه «مروارید بهار نانجینگ» در سپتامبر و اکتبر ۲۰۰۹ یکی از بهترین نتایج تاریخ شطرنج توصیف شد که وی را به ریتینگ ۲۸۰۱ رساند. کارلسن همچنین قهرمان شطرنج برقآسای جهان در سال ۲۰۰۹ شدهاست.
مگنوس کارلسن: «شاید اگر استعداد شطرنج را نداشتم در چیز دیگری استعداد پیدا می کردم. تنها چیزی که می دانم این است که در شطرنج استعداد دارم و از آن راضی هستم»
*وی در سالهای ۲۰۱۴، ۲۰۱۶، ۲۰۱۸ و ۲۰۲۱ نیز به ترتیب با کسب پیروزی مقابل ویسواناتان آناند، سرگئی کاریاکین، فابیانو کاروانا و یان نپومنیاشی توانست از مقام قهرمانی شطرنج جهان خود دفاع کند.او رسماً اعلام کرد که قرار نیست از عنوان خود در سال ۲۰۲۳ دفاع کند.
مگنوس کارلسن:« من به رایانه ها به عنوان حریف نگاه نمی کنم. برای من شکست دادن انسان ها بسیار جالب تر است»
*کارلسن در نوجوانی برای سبک هجومی اش مشهور شد و سپس به یک بازیکن جهانی تبدیل شد. کارلسن برخلاف اکثر بازیکنان درجه یک دنیا بر روی آمادهسازی برای گشایشها متمرکز نیست و بازی او در گشایشهای مختلف، کار حریفانش را برای آمادهسازی در مقابل او سختتر کردهاست.تسلط پوزیسیونی و جنگندگی او در آخر بازی باعث شدهاست تا با قهرمانان پیشین جهان از جمله آناتولی کارپف، خوزه رائول کاپابلانکا و بابی فیشر و واسیلی اسمیسلوف مقایسه شود.
مگنوس کارلسن: «ببخشید رفیق، من نه آنقدر کند هستم و نه آنقدر ضعیف»
*با سن ۱۸ سال و ۱۱ماه؛ کارلسن رکورد جوانترین فردی که موفق به عبور از ریتینگ ۲۸۰۰ شدهاست را ثبت کرد. رکوردی که در سال ۲۰۲۱ توسط علیرضا فیروزجا شکسته شد.
بدون دیدگاه